Vào cuối thế kỷ 19, lò bầu truyền thống ở Bát Tràng xuất hiện và nhanh chóng trở thành một phần quan trọng trong lịch sử làng nghề gốm nổi tiếng này. Thời kỳ đó, ngôi làng có khoảng 20 lò bầu hoạt động, tạo ra những sản phẩm gốm sứ tinh xảo và chất lượng cao. Tuy nhiên, theo thời gian, số lượng lò bầu giảm dần và đến nay, chỉ còn duy nhất một chiếc lò được bảo tồn. Điều này không chỉ làm nổi bật giá trị lịch sử của nó mà còn thu hút sự quan tâm đặc biệt từ những người yêu thích nghệ thuật gốm sứ. Hãy cùng Tway Air khám phá những câu chuyện thú vị xoay quanh chiếc Lò Bầu cổ Bát Tràng Gia Lâm Hà Nội cuối cùng này qua bài viết dưới đây!
Khái quát về làng gốm cổ truyền Bát Tràng
Làng gốm Bát Tràng, nằm tại xã Bát Tràng, huyện Gia Lâm, Hà Nội, từ lâu đã được biết đến như một trung tâm nghệ thuật gốm sứ truyền thống của Việt Nam. Đây là nơi hội tụ sự khéo léo và tinh thần sáng tạo của các nghệ nhân, tạo nên những sản phẩm gốm sứ đặc sắc mang đậm bản sắc văn hóa. Với kỹ thuật thủ công tinh xảo trên bàn xoay và việc sử dụng các nguyên liệu tự nhiên, gốm sứ Bát Tràng không chỉ bền chắc mà còn có lớp men đặc trưng, thường mang sắc ngà hoặc mờ đặc biệt.
Điểm nổi bật của gốm Bát Tràng nằm ở các dòng men đa dạng như men lam, men ngọc, men rạn, men trắng và men màu. Kết hợp với chất liệu cốt gốm xốp, các hình ảnh gốm Bát Tràng mang lại vẻ đẹp riêng biệt và phong phú. Tùy theo mục đích sử dụng, đồ gốm Bát Tràng được phân thành ba nhóm chính: gốm sứ dùng trong gia đình, gốm sứ phục vụ nghi lễ tâm linh và gốm sứ trang trí.
Nhờ sự kết hợp giữa giá trị thẩm mỹ và ý nghĩa văn hóa, làng gốm Bát Tràng không chỉ khẳng định vị thế của mình trong lòng người dân Việt mà còn góp phần quảng bá nghệ thuật gốm sứ truyền thống ra thế giới.
Giới thiệu Lò Bầu cổ Bát Tràng Gia Lâm Hà Nội
Lò Bầu, một loại lò nung gốm cổ kính của làng gốm Bát Tràng, xuất hiện từ cuối thế kỷ XIX và là minh chứng sống động cho kỹ thuật nung gốm độc đáo. Sử dụng củi làm nhiên liệu chính, lò được thiết kế với nhiều buồng nung, thường từ 5 đến 10 buồng, tạo hình vòm liên tiếp tựa như các lớp vỏ sò. Kết cấu này được xây dựng bằng gạch chịu lửa và toàn bộ lò nghiêng một góc 12-15 độ, giúp tối ưu hóa việc phân bổ nhiệt. Lò Bầu có khả năng đạt nhiệt độ lên đến 1300°C, lý tưởng cho việc nung các sản phẩm gốm kích thước lớn, đảm bảo độ bền và tinh xảo.
Trước đây, Bát Tràng từng có khoảng 20 lò Bầu hoạt động sôi nổi. Tuy nhiên, với sự phát triển của công nghệ, các loại lò hiện đại như lò ga, lò điện dần thay thế. Ngày nay, chỉ còn duy nhất một lò Bầu cổ – Lò sông Hồng B – vẫn tồn tại. Nơi đây đã trở thành điểm đến thu hút du khách, mang đến các hoạt động trải nghiệm như tạo hình và trang trí gốm, giúp khách tìm hiểu sâu sắc hơn về nghệ thuật làm gốm thủ công.
Không chỉ là một hiện vật lịch sử, lò Bầu còn là biểu tượng của tinh thần bền bỉ và tài hoa của các nghệ nhân làng gốm. Trải qua biết bao biến cố, chiếc lò duy nhất này vẫn đứng vững, khẳng định vị trí đặc biệt trong văn hóa gốm sứ Việt Nam.
Lò bầu cổ duy nhất còn sót lại ở Bát Tràng – Điểm đến không thể bỏ qua
Nếu bạn đang tìm kiếm một hành trình thú vị gần Hà Nội, làng gốm truyền thống Bát Tràng sẽ là một lựa chọn lý tưởng. Chỉ cần dành một ngày tại đây, bạn có thể khám phá nét đẹp độc đáo của làng nghề, đặc biệt là Lò Bầu cổ Bát Tràng Gia Lâm Hà Nội, một chứng nhân lịch sử của văn hóa truyền thống.
Nguồn gốc của lò bầu cổ
Lò bầu cổ ở Bát Tràng, ra đời vào cuối thế kỷ 19, là kết tinh của sự sáng tạo và tài hoa của các nghệ nhân thời xưa. Tương truyền rằng, khi vua Lý Công Uẩn dời đô về Thăng Long, những thợ gốm tài ba nhất đã theo chân để đặt nền móng cho ngôi làng này. Qua hàng thế kỷ, dù nhiều lò gốm cổ đã biến mất nhưng lò bầu sông Hồng B vẫn tồn tại, trở thành biểu tượng văn hóa với diện tích 1030m², mang trong mình lịch sử hơn 100 năm.
Kiến trúc độc đáo của lò bầu
Lò bầu cổ gây ấn tượng với cấu trúc đặc biệt: sử dụng củi làm nhiên liệu và được thiết kế với 5 khoang vòm cuốn liên hoàn, tạo nên hình dáng giống như những mảnh vỏ sò úp nối tiếp nhau. Với chiều dài lên đến 15m, lò nung này từng là nơi sản xuất ra các sản phẩm gốm sứ tinh xảo, được nung ở nhiệt độ từ 1200 đến 1300°C trong suốt 24 giờ liên tục.
Cách sản xuất đồ gốm truyền thống
Lò bầu cổ vẫn mang đậm dấu ấn của phương pháp nung gốm thủ công. Mỗi viên gạch trong lò đều được chế tác từ đất sét Bát Tràng nguyên bản. Dù đã ngừng hoạt động hơn 30 năm, bề mặt lò vẫn giữ được vẻ bóng nhẵn do tác động của nhiệt độ cao, minh chứng cho kỹ thuật nung đốt hoàn hảo một thời.
Tiềm năng phát triển du lịch Lò Bầu cổ Bát Tràng Gia Lâm Hà Nội
Hiện nay, lò bầu cổ không chỉ là một bảo tàng sống về nghề gốm truyền thống mà còn là điểm đến hấp dẫn cho những ai yêu thích lịch sử và nghệ thuật. Du khách có thể tham gia các hoạt động trải nghiệm, tự tay tạo hình sản phẩm gốm sứ, hoặc chiêm ngưỡng những tác phẩm nghệ thuật độc đáo. Chủ nhân hiện tại, bà Ngân Hà, chia sẻ rằng bà giữ lại lò không chỉ vì giá trị lịch sử mà còn để giới thiệu văn hóa Việt Nam đến bạn bè quốc tế.
Mặc dù các lò gốm hiện đại đã thay thế phần lớn lò bầu, sự tồn tại của lò cổ này vẫn là minh chứng cho tinh thần lao động sáng tạo và bền bỉ của người dân Bát Tràng, đồng thời là một phần quan trọng trong bức tranh di sản văn hóa Việt Nam.
Tway Air vừa giới thiệu về làng gốm Bát Tràng cùng những thông tin thú vị về Lò Bầu cổ Bát Tràng Gia Lâm Hà Nội. Mong rằng bài viết này đã mang đến cho bạn một góc nhìn sâu sắc hơn về chiếc lò nung gốm cổ duy nhất còn tồn tại nơi đây. Qua đó, bạn có thể cảm nhận được giá trị văn hóa truyền thống mà tổ tiên đã để lại, đồng thời giúp thế hệ hôm nay và mai sau thêm trân trọng nghề làm gốm sứ đặc sắc của dân tộc.
