Kiến trúc là một phần quan trọng không thể thiếu trong dòng chảy của lịch sử. Qua từng thời kỳ, kiến trúc phản ánh sự thay đổi và sự phát triển của các giai đoạn khác nhau. Mỗi công trình, mỗi kiểu dáng đều kể lại câu chuyện về một thời kỳ lịch sử nhất định. Đặc biệt, khi nhắc đến những triều đại ghi dấu ấn sâu đậm, triều Nguyễn cùng với kiến trúc cung đình Huế là một minh chứng rõ ràng. Không chỉ mang đến không gian sống mang đậm vẻ đẹp huyền bí, lãng mạn của Huế, kiến trúc cung đình thời Nguyễn – cung đình Huế còn là một cánh cửa dẫn lối ta trở về với một quá khứ vinh quang, rực rỡ. Hãy cùng Tway Air khám phá ngay sau đây.

Khám phá kiến trúc Cung Đình Thời Nguyễn Huế

Huế với vai trò là kinh đô của Việt Nam trong thời kỳ phong kiến, đã phát triển mạnh mẽ thành một trung tâm quan trọng về chính trị, văn hóa và kinh tế trong suốt thế kỷ XIX và nửa đầu thế kỷ XX. Nơi đây chứa đựng những công trình kiến trúc tuyệt đẹp, tiêu biểu cho sự hùng vĩ của đất nước, vẫn còn hiện hữu với mật độ dày đặc.

Kiến trúc cung đình Huế gắn liền với triều đại Nguyễn, từ các di tích Hoàng thành, cung điện, đến các đền đài, lăng tẩm (như điện Thái Hòa, điện Long An…), đều mang vẻ đẹp cổ kính, trang nghiêm đậm đà ảnh hưởng Á Đông. Tuy nhiên, cũng không khó để nhận thấy sự hiện diện của những nét kiến trúc phương Tây sang trọng, ấn tượng, như trong cung An Định, lăng Khải Định và các biệt phủ khác của hoàng tộc. 

Kiến trúc cung đình Huế là sự kết hợp giữa truyền thống và tinh hoa mỹ thuật Trung Hoa, nhưng được Việt hóa một cách tinh tế, phản ánh sự sáng tạo và ý thức dân tộc của các nghệ nhân, từ các vùng miền Bắc, Nam, đến những người thợ gốc Minh Hương Trung Quốc và Chăm Pa, đã góp phần xây dựng nên Kinh đô này.

Đặc trưng kiến trúc Cung đình Huế – Thời Nguyễn

Kiến trúc tạo không gian cảnh quan

Tổ hợp kiến trúc của kinh thành, đền đài, lăng tẩm ở Huế hòa quyện với thiên nhiên sông suối, núi đồi, tạo nên phong cách “tạo cảnh” độc đáo. Huế nổi bật với sự kết hợp hài hòa giữa kiến trúc và thiên nhiên, tạo nên không gian sống thanh bình. Quốc Sử Quán triều Nguyễn đã mô tả Huế là nơi có địa thế vững chãi, giữa núi và biển, sông lớn, núi cao bao quanh, giống như rồng cuộn hổ ngồi, mang đến một vị trí lý tưởng cho kinh đô.

Kiến trúc Huế còn nổi bật với phong thủy, trong đó bình phong và non bộ là yếu tố không thể thiếu. Mái các điện trong kinh thành lợp ngói lưu ly vàng, xanh, tạo nên vẻ đẹp cổ kính, uy nghiêm. Hệ thống cổng và cửa tại các biệt phủ hoàng tộc đa dạng, từ cổng tam quan đến cửa xếp gỗ quý, chạm khắc tinh xảo hay cửa vòm nguyệt môn mềm mại.

Sơn son thếp vàng

Sơn son thếp vàng, một kỹ thuật trang trí truyền thống, đã trở thành điểm nhấn đặc trưng trong kiến trúc cung đình Huế, đặc biệt là trên các công trình gỗ. Nghề sơn thếp phát triển mạnh mẽ vào thời kỳ nhà Nguyễn (1802-1945), khi triều đình tập hợp những thợ thủ công tài ba từ khắp nơi về làm việc tại Tất Tượng cục, nơi chuyên đảm nhận việc này. Các nghệ nhân tại đây đã tạo ra những tác phẩm sơn thếp tuyệt vời, mang đến vẻ đẹp độc đáo cho các công trình cung đình Huế. 

Sơn son thếp vàng thường được sử dụng để trang trí trên các chi tiết gỗ như cửa, cột, vách, viền và phù điêu với nền thường là các màu xanh, vàng, đỏ. Các chi tiết được phủ vàng hoặc bạc tạo nên ánh sáng lấp lánh, nổi bật, làm tăng vẻ sang trọng, lộng lẫy cho không gian.

Nội thất kết hợp hoàn hảo

Nội thất của Cung Đình Huế từ lâu đã trở thành biểu tượng của sự tinh tế và giá trị văn hóa. Mỗi món đồ đều được chế tác công phu, từ kết cấu đến những chi tiết hoa văn sắc sảo, thể hiện sự tỉ mỉ trong từng đường nét. Những món đồ này không chỉ mang vẻ đẹp thẩm mỹ mà còn chứa đựng dấu ấn lịch sử, làm nổi bật không gian sống. Các thiết kế nội thất thời kỳ này đặc trưng bởi những đường cong mềm mại và kỹ thuật chạm khắc tinh xảo với các chất liệu quý hiếm như sành sứ, ngà voi, hay gỗ xà cư được khảm lên mặt gỗ, mang lại vẻ sang trọng và thanh thoát.

Kiểu thiết kế nhà Huế ưa chuộng sử dụng gỗ tự nhiên, đặc biệt là loại gỗ có màu sắc trầm, cổ kính. Bên cạnh đó, đồ nội thất còn được phối hợp với các mảng sơn mài bóng bẩy. Để tạo sự cân đối và không gian thêm phần sáng sủa, bạn có thể thêm các chi tiết sơn thếp vàng, bạc hoặc màu đỏ để tạo điểm nhấn.

Các công trình kiến trúc mang phong cách Cung Đình Huế

Nhờ vào những đặc điểm riêng biệt này, không phải công trình nào cũng có thể thể hiện trọn vẹn tinh thần của phong cách kiến trúc Cung Đình Huế. Dưới đây là một số công trình tiêu biểu mang phong cách này:

Kinh Thành Huế

Đây là một quần thể kiến trúc đồ sộ của cố đô Huế, được xây dựng trên diện tích rộng lớn hơn 500 ha. Kinh Thành Huế được bao quanh bởi nhiều yếu tố thiên nhiên đẹp mắt như núi Ngự Bình, sông Hương, Cồn Hến và Dã Viên, tạo nên một cảnh quan tuyệt đẹp, như một bức tranh thiên nhiên đầy màu sắc.

Lăng Khải Định

Lăng Khải Định nổi bật với phong cách kiến trúc kết hợp hài hòa giữa Á – Âu, mang đậm dấu ấn của cả cổ điển lẫn hiện đại. Tọa lạc trong một khu vực thiên nhiên đa dạng với núi đồi và khe suối, lăng Khải Định tạo nên một không gian thiên nhiên hoành tráng và kỳ vĩ. Chính những yếu tố này đã khiến lăng Khải Định trở thành một trong những công trình lăng mộ đặc sắc nhất ở Việt Nam.

Cung An Định

Cung An Định là một công trình kiến trúc độc đáo của triều Nguyễn, là nơi ở riêng của vua Khải Định khi còn là thái tử Nguyễn Phúc Bửu Đảo. Trước đây, cung điện này có tên là Phủ Phùng Hóa và mang đậm dấu ấn phong cách châu Âu, kết hợp với những yếu tố trang trí cung đình truyền thống. Đây là một minh chứng cho sự giao thoa văn hóa khi mỹ thuật Việt Nam bắt đầu chịu ảnh hưởng từ phương Tây.