Nằm nép mình bên bờ Hồ Tây yên ả, Đền Quán Thánh từ lâu đã trở thành một trong những biểu tượng văn hóa tâm linh quan trọng của Thăng Long xưa. Tiếng chuông vang vọng của đền chính là âm hưởng trong câu ca nổi tiếng “Gió đưa cành trúc la đà. Tiếng chuông Trấn Vũ, canh gà Thọ Xương”, khiến nơi đây trở thành chốn bình yên giữa nhịp sống sôi động của thủ đô. Hãy cùng Tway Air khám phá ngay.
Thông tin Đền Quán Thánh ở đâu? Đền Quán Thánh thờ ai?
Địa chỉ Đền Quán Thánh ở đâu?
Ngôi đền tọa lạc tại số 190 phố Quán Thánh, phường Quán Thánh, quận Ba Đình, Hà Nội. Sau sáp nhập địa chỉ Đền Quán Thánh nằm ở 190 phố Quán Thánh, phường Ba Đình, Hà Nội. Chỉ cách khu phố cổ khoảng 2 km, đây là điểm tham quan thuận tiện cho cả du khách và người dân địa phương. Với vị thế gần ngã tư giao với đường Thanh Niên con đường lãng mạn bậc nhất Hà Nội, ngôi đền vừa là điểm du lịch, vừa là không gian tĩnh lặng, khiến người ghé thăm dễ dàng cảm nhận sự thanh bình.
Trong Đền Quán Thánh thờ ai?
Ngôi đền thờ Huyền Thiên Trấn Vũ vị thần trấn giữ phương Bắc, một trong Tứ Trấn linh thiêng bảo vệ kinh thành Thăng Long. Truyền thuyết kể rằng Huyền Thiên Trấn Vũ vốn là con vua nước Tĩnh Lạc, từ bỏ vinh hoa phú quý để lên núi Vũ Dương tu luyện. Sau 42 năm khổ tu, ông đạt đạo và chọn dừng chân tại làng Long Đỗ (nay là Hà Nội), nơi con sông Nhị Hà uốn lượn. Ở đây, ông dùng pháp lực trừ tà, mang lại bình yên cho dân làng. Nhân dân lập đền Trấn Vũ Quán để tỏ lòng biết ơn tiền thân của Đền Quán Thánh ngày nay.
Một truyền thuyết khác kể rằng Huyền Thiên Trấn Vũ còn được Ngọc Hoàng phái xuống trần gian trừ hồ ly chín đuôi, bảo vệ dân làng khỏi tai họa. Công lao to lớn này khiến vua Lý Thái Tổ khi dời đô xây dựng đền thờ ông ở phía Bắc, vừa tưởng nhớ vừa trấn yểm yêu ma, giữ an toàn cho kinh thành.
Lịch sử và sự tích đền Quán Thánh
Lịch sử đền Quán Thánh
Theo các văn bia và tư liệu xưa, đền Quán Thánh có từ thời nhà Lý, trải qua nhiều lần trùng tu quan trọng: 1618, 1677, 1768, 1836, 1843, 1893 và 1941.
- Thời Lê Hy Tông, chúa Trịnh Tạc cho Trịnh Căn chủ trì việc xuất kho di tạo tượng Thánh Trấn Vũ, do nghệ nhân Vũ Công Chấn đúc bằng đồng hun.
- Năm 1794, Đô đốc Tây Sơn Lê Văn Ngữ cho đúc thêm một chiếc khánh đồng lớn đặt tại chính điện.
- Dưới triều Minh Mạng, đền được đổi tên thành Chân Vũ Quán.
- Năm 1842, vua Thiệu Trị viếng thăm và ban tiền vàng để trang trí tượng thánh.
Hiện nay, ngôi đền vẫn được biết đến với hai tên gọi: Trấn Vũ Quán và đền Quán Thánh, trong đó từ “quán” xuất phát từ “Đạo quán”, ám chỉ nơi thờ cúng của Đạo Giáo.
Sự tích đền Quán Thánh
Thánh Trấn Vũ là một nhân vật vừa xuất hiện trong thần thoại Việt Nam, vừa trong truyền thuyết Trung Hoa. Ngài, hay Huyền Thiên Trấn Vũ, ban đầu là thần trấn giữ Bắc môn Thiên phủ thời nhà Tùy, sau đó đầu thai làm con vua nước Tĩnh Lạc, Trung Quốc. Khi trưởng thành, ngài từ bỏ quyền lực để tu hành trên núi Vũ Dương.
Sau 42 năm khổ tu, ngài đắc đạo và đến Việt Nam, chọn làng Long Đỗ bên sông Nhị Hà (Hà Nội ngày nay) làm nơi tu hành. Với tài năng trừ yêu ma, Huyền Thiên Trấn Vũ đã bảo vệ dân làng và người dân lập đền thờ ngay tại nơi ngài tu hành để bày tỏ lòng biết ơn.
Một truyền thuyết khác kể rằng, ngài là sứ giả được Ngọc Hoàng phái xuống trần gian để tiêu diệt hồ ly chín đuôi ở Long Đỗ. Vì công lao ấy, vua Lý Thái Tổ đã cho lập đền thờ Huyền Thiên Trấn Vũ khi dời đô về Thăng Long, biến nơi đây thành một trong những điểm tâm linh nổi bật của kinh thành.
Thông tin tham quan Đền Quán Thánh Hà Nội
Giờ mở cửa và giá vé Đền Quán Thánh
Đền đón khách tham quan mỗi ngày từ 8:00 sáng đến 17:00 chiều. Riêng vào các ngày mùng 1 và 15 Âm lịch, đền mở cửa sớm hơn từ 6:00 sáng và kéo dài đến 20:00 tối để phục vụ nhu cầu lễ bái. Vào đêm giao thừa, đền mở cửa suốt đêm để người dân thỏa lòng cầu an. Vé tham quan hiện nay là 10.000 VNĐ/người lớn, trong khi học sinh, sinh viên và trẻ em chỉ cần 5.000 VNĐ/người.
Cách di chuyển đến Đền Quán Thánh
Đền Quán Thánh nằm ngay trung tâm Hà Nội, rất thuận tiện để ghé thăm. Bạn có thể chọn đi xe máy, ô tô, taxi hoặc xe buýt. Nếu đi bằng xe buýt, các tuyến số 14, 33 và 50 đều dừng gần đền, chỉ cần đi bộ khoảng 100m là tới. Với xe cá nhân hoặc taxi, từ Quảng trường Ba Đình, bạn đi theo đường Độc Lập, rẽ vào Hùng Vương và tiếp tục khoảng 400m là đến.
Ngoài ra, đền còn xuất hiện trong lộ trình của tour xe buýt 2 tầng Hanoi City Tour, giúp bạn vừa khám phá di tích, vừa trải nghiệm Hà Nội một cách thú vị.
>>> Xem thêm: Trà sữa Đài Loan – Nguồn gốc và những điều thú vị về đồ uống Hot nhất thế giới
Khám phá kiến trúc đặc sắc của đền Quán Thánh
Đền Quán Thánh không chỉ là nơi thờ tự linh thiêng mà còn là công trình kiến trúc độc đáo, phản ánh nghệ thuật và tín ngưỡng dân gian Việt Nam qua nhiều thế kỷ. Những nét đặc trưng có thể kể đến:
Cổng chính (Nghi môn tứ trụ)
Nằm trên phố Thanh Niên, cổng đền nổi bật với bốn trụ lớn, trang trí hình phượng hoàng tượng trưng cho cao quý và sự hồi sinh. Đỉnh mỗi trụ đặt tượng nghê – linh vật bảo vệ, xua đuổi tà ma. Xung quanh là các hoa văn tinh xảo như cá hóa rồng hay hổ hạ sơn, cùng các câu đối đỏ nổi bật, mang lại vẻ uy nghiêm cổ kính.
Tam quan
Ngay sau cổng là tam quan kiểu phương đình, gồm ba cửa và hai tầng. Cửa chính được trang trí phù điêu thần Rahu biểu tượng văn hóa Ấn Độ, thể hiện sự giao thoa văn hóa. Trên gác tam quan treo quả chuông đồng đúc năm 1677, cao 1,5m, nặng gần 1 tấn, làm điểm nhấn ấn tượng cho kiến trúc đền.
Nhà bia
Đi qua tam quan là nhà bia, công trình phương đình với mái ngói cong đặc trưng. Nơi đây lưu giữ nhiều văn bia quý ghi lại quá trình xây dựng, trùng tu đền từ thời Lý đến các triều Lê, Trịnh, Nguyễn, thể hiện lòng tôn kính của nhiều thế hệ.
Đền thờ liệt sĩ
Nằm phía sau nhà bia, đền thờ liệt sĩ mang kiến trúc phương đình trang nghiêm. Ban thờ đặt ảnh và tên các chiến sĩ hy sinh, tôn vinh sự cống hiến của họ. Không gian kết hợp cổ điển và uy nghi, khẳng định giá trị tâm linh và lịch sử của di tích.
Sân bái
Sân bái tại đến rất rộng rãi, lát gạch đỏ truyền thống. Đây là nơi diễn ra các lễ hội và nghi lễ thường niên. Hai bên sân bố trí cây cảnh tỉa gọn gàng, tạo nên không gian thanh tịnh, gần gũi thiên nhiên.
Bái đường
Nằm giữa sân bái và hậu cung, bái đường trang trí các hình đắp nổi như cá hóa rồng hay hổ xuống núi, phản ánh nghệ thuật điêu khắc tinh xảo thời Lê. Tại đây còn có pho tượng đồng nhỏ của ông Trùm Trọng người chỉ huy đúc tượng Huyền Thiên Trấn Vũ, thể hiện sự tri ân đối với người thầy.
Hậu cung
Hậu cung là nơi linh thiêng nhất, đặt pho tượng Huyền Thiên Trấn Vũ bằng đồng hun đen nguyên khối, cao 3,9m, nặng gần 4 tấn, đúc năm 1677. Tượng mô tả thần Trấn Vũ ngồi uy nghi, tay trái bắt quyết, tay phải cầm kiếm chống lên lưng rùa, thân kiếm quấn rắn biểu tượng sức mạnh và bảo vệ. Kiệt tác này được công nhận là bảo vật quốc gia từ năm 2016.
Khánh đồng cổ
Chiếc khánh đúc thời chúa Trịnh, do đô đốc Lê Văn Ngữ tài trợ, vừa là nhạc cụ nghi lễ vừa thể hiện trình độ đúc đồng tinh xảo của thời kỳ này.
Ngoài ra, đền còn lưu giữ hơn 60 bài thơ, hoành phi, câu đối chữ Hán được chạm khắc tỉ mỉ trên cột, xà, cửa, nhiều tác phẩm của danh sĩ và vua Minh Mạng. Các hoa văn như tứ linh, cá hóa rồng, hổ xuống núi, tùng trúc cúc mai vừa thể hiện sự tài hoa, vừa chứa đựng ý nghĩa biểu tượng sâu sắc, phản ánh triết lý và tín ngưỡng dân gian Việt Nam.
Khám phá các hoạt động lễ hội Đền Quán Thánh Hà Nội
Đền Quán Thánh không chỉ thu hút bởi kiến trúc cổ kính và không khí trang nghiêm, mà còn bởi các lễ hội truyền thống, mang đậm sắc thái văn hóa Hà Nội. Du khách đến đây có thể vừa tham quan, vừa trải nghiệm các hoạt động tâm linh ý nghĩa.
Lễ Tứ Trấn
Theo truyền thống xưa, người dân Hà Nội thường đi lễ tứ trấn vào những ngày đầu năm, bày tỏ lòng thành kính với các vị thần bảo vệ Thăng Long. Bốn ngôi đền Tứ Trấn gồm: Đền Bạch Mã (phía Đông), Đền Voi Phục (phía Tây), Đền Kim Liên (phía Nam) và Đền Quán Thánh (phía Bắc). Từ mùng 1 đến 15 tháng Giêng, người dân Thủ đô lần lượt đi viếng các đền, cầu chúc bình an, may mắn và tài lộc.
Tại Đền Quán Thánh, lễ Tứ Trấn được thực hiện theo trình tự: từ cổng tam quan, vào gian thờ Huyền Thiên Trấn Vũ, rồi đến hậu cung. Các mâm lễ chay hoặc mặn, tiền vàng và tiền mặt được chuẩn bị chu đáo để dâng cúng, thể hiện lòng tôn kính với các vị thần. Đây vừa là dịp cầu nguyện, vừa là lễ hội văn hóa truyền thống đặc sắc của người Hà Nội.
Lễ hội Đền Quán Thánh
Đền Quán Thánh tổ chức lễ hội lớn vào ngày 3 tháng 3 (ngày sinh) và 9 tháng 9 (ngày mất) của Đức Thánh Huyền Thiên Trấn Vũ. Lễ hội bao gồm nhiều nghi thức trang trọng: lễ cúng Thánh, rước 14 mâm lễ vật từ các khu phố, đọc thần tích, đại tế, cùng dâng hương của đội nam và đội nữ tế lễ. Những nghi thức này không chỉ gắn kết cộng đồng mà còn là cơ hội để du khách tìm hiểu và cảm nhận văn hóa truyền thống Hà Nội.
Ngoài các lễ hội chính, đền mở cửa muộn vào các ngày rằm, mùng 1 hoặc dịp lễ Tết, tạo điều kiện cho người dân và du khách đến tham quan, chiêm bái, cầu may mắn và bình an. Những khoảnh khắc này mang đến trải nghiệm gần gũi và sâu sắc về đời sống tín ngưỡng đặc trưng của thủ đô.
>>> Xem thêm: Khám phá 7 khu du lịch sinh thái Củ Chi vui chơi tại TPHCM hấp dẫn nhất 2025
Các điểm tham quan lân cận Đền Quán Thánh Hà Nội
Du khách khi đến đây có thể kết hợp khám phá nhiều địa điểm thú vị gần đó:
Chùa Trấn Quốc (cách 1.5 km)
Đây là một trong những ngôi chùa cổ nhất Hà Nội, tọa lạc trên một hòn đảo nhỏ giữa Hồ Tây. Kiến trúc cổ kính cùng không gian yên tĩnh quanh chùa khiến nơi đây trở thành điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích tìm hiểu lịch sử và trải nghiệm không gian tâm linh. Du khách có thể vừa tham quan chùa, vừa đi dạo quanh hồ để tận hưởng cảnh sắc bình yên.
Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh (cách 2 km)
Lăng là nơi an nghỉ cuối cùng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đồng thời là một di tích lịch sử quan trọng của Hà Nội. Khi đến đây, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng kiến trúc trang nghiêm của lăng mà còn tìm hiểu về cuộc đời và sự nghiệp của vị lãnh tụ vĩ đại. Khu vực xung quanh cũng được quy hoạch rộng rãi, mang lại cảm giác tôn kính và thanh thản.
Chùa Một Cột (cách 2.9 km)
Ngôi chùa với kiến trúc độc đáo, nổi bật trên một trụ cột duy nhất, là một trong những biểu tượng văn hóa nổi tiếng của Hà Nội. Chùa không chỉ thu hút du khách bởi vẻ đẹp kiến trúc mà còn bởi giá trị lịch sử và ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Ghé thăm chùa, bạn có thể tìm hiểu về truyền thuyết xưa và chụp những bức ảnh lưu giữ kỷ niệm khó quên.
Hồ Tây (cách 1 km)
Là hồ lớn nhất thủ đô, Hồ Tây mang đến không gian thoáng đãng, mát mẻ giữa lòng thành phố. Du khách đến đây có thể dạo bộ, ngồi thưởng trà bên bờ hồ, hoặc trải nghiệm các hoạt động giải trí quanh hồ. Mỗi thời điểm trong ngày, Hồ Tây lại khoác lên mình một vẻ đẹp khác biệt, từ bình minh nhẹ nhàng đến hoàng hôn rực rỡ.
Phố Cổ Hà Nội (cách 2.5 km)
Khu phố cổ nổi tiếng với những con ngõ nhỏ, những ngôi nhà cổ mang đậm kiến trúc truyền thống và hàng loạt cửa hàng lưu giữ nét văn hóa xưa. Đi bộ qua các con phố, du khách sẽ cảm nhận được nhịp sống nhộn nhịp nhưng vẫn đầy chất Hà Nội cổ kính. Đây cũng là nơi tuyệt vời để thưởng thức ẩm thực đường phố và tìm mua những món quà lưu niệm độc đáo.
Một số điều cần lưu ý khi thăm đền Quán Thánh Hà Nội
Đền Quán Thánh vừa là điểm du lịch vừa là di tích tâm linh linh thiêng, vì vậy du khách nên tôn trọng những quy định sau:
- Chọn trang phục kín đáo, phù hợp để thể hiện sự tôn trọng nơi thờ tự.
- Giữ giọng nói nhẹ nhàng, tránh gây ồn ào hoặc sử dụng ngôn ngữ thô tục.
- Thời gian lý tưởng để tham quan là các ngày thường, hạn chế đi vào lễ hội, mùng 1, rằm khi đền đông đúc.
- Không chạm hoặc di chuyển các hiện vật cổ, đặt hương đúng nơi quy định và theo phong tục.
- Mang lễ vật truyền thống, tránh các đồ dùng không phù hợp như thức ăn, đồ uống hoặc vật phẩm không sạch sẽ.
- Tuân thủ các quy định về chụp ảnh, không quay phim tại khu vực thờ chính.
- Giữ gìn vệ sinh chung, không xả rác trong khuôn viên đền.
Tổng kết
Đền Quán Thánh không chỉ là một điểm đến du lịch hấp dẫn giữa lòng Hà Nội mà còn là biểu tượng văn hóa, tâm linh lâu đời của Thăng Long xưa. Từ vị trí dễ tìm, lịch sử phong phú cho đến các nghi lễ, phong tục truyền thống, đền mang đến trải nghiệm đầy đủ cho bất cứ ai muốn hiểu sâu hơn về đời sống tín ngưỡng của người Hà Nội. Khi ghé thăm, đừng quên tuân thủ những lưu ý về trang phục, hành vi và lễ vật để vừa khám phá trọn vẹn, vừa tôn trọng không gian linh thiêng. Một chuyến đi đến đền Quán Thánh sẽ là cơ hội để bạn vừa chiêm nghiệm văn hóa, vừa lưu giữ những khoảnh khắc đáng nhớ.
