Chùa Hương là một trong những điểm đến hiếm có ở Việt Nam, nơi thiên nhiên hùng vĩ và giá trị tâm linh hòa quyện tạo nên một không gian vừa thanh tịnh vừa thơ mộng. Với những dãy núi trùng điệp, hang động kỳ vĩ cùng hệ thống đền chùa cổ kính, nơi đây luôn thu hút du khách đến chiêm ngưỡng và tìm kiếm trải nghiệm tâm linh. Nếu bạn đang dự định du lịch Chùa Hương, những thông tin dưới đây của Tway Air sẽ giúp bạn chuẩn bị cho chuyến đi trọn vẹn và ý nghĩa.

Tổng quan về Chùa Hương Hà Nội

Chùa Hương ở đâu?

Nằm ở xã Hương Sơn, huyện Mỹ Đức, Hà Nội, cách trung tâm thành phố khoảng 60km về phía Tây Nam, Chùa Hương dễ dàng tiếp cận bằng nhiều phương tiện như ô tô, xe máy hay xe khách. Sau khi đến bến, du khách tiếp tục hành trình bằng thuyền trên dòng Suối Yến uốn lượn giữa núi non để đến với các điểm du lịch nổi bật trong quần thể.

Chùa Hương là một khu vực rộng lớn với hệ thống đền, chùa, hang động, núi non, thảm thực vật phong phú và đa dạng, phân bố tại các thôn Yến Vĩ, Đục Khê, Hội Xá, Tiên Mai, Phú Yên và Hà Đoạn. Nhiều di tích được xây dựng dựa theo địa hình tự nhiên, nằm trên sườn núi hoặc trong thung lũng, tạo nên cảnh quan vừa hoang sơ vừa trữ tình, mang vẻ đẹp huyền bí khó nơi nào sánh kịp.

Hiện nay, quần thể Hương Sơn được công nhận là một trong 21 Khu du lịch Quốc gia của Việt Nam và là Di tích Quốc gia Đặc biệt theo quyết định 2082/QĐ-TTg năm 2017.

Giá trị văn hóa và tâm linh của chùa Hương

Trung tâm hành hương Phật giáo quan trọng

Chùa Hương từng được mệnh danh là “Biệt chiếm nhất Nam thiên”, nổi bật với hệ thống đền chùa và hang động trải dài trên dãy núi Hương Sơn. Đây cũng là trung tâm hành hương Phật giáo lớn, gắn bó chặt chẽ với đời sống tinh thần và văn hóa của người Việt.

Quần thể chùa Hương bao gồm nhiều ngôi chùa và đền nổi tiếng như chùa Thiên Trù, chùa Giải Oan, động Hương Tích, đền Trình… Đồng thời, nơi đây phản ánh sự giao thoa của ba dòng tín ngưỡng chính: Phật giáo với các đền thờ Quan Thế Âm Bồ Tát, Đạo giáo qua đền thờ Sơn Thần, và tín ngưỡng dân gian với tục thờ Mẫu. Mỗi năm, Chùa Hương đón khoảng 1,5 triệu lượt khách tham quan, chiêm bái và tham gia lễ hội.

Lễ hội Chùa Hương – lễ hội dài nhất Việt Nam

Lễ hội Chùa Hương kéo dài từ mùng 6 tháng Giêng đến hết tháng 3 âm lịch. Đây là một trong những lễ hội kéo dài nhất tại Việt Nam. Lễ hội nhằm tưởng nhớ Quan Thế Âm Bồ Tát, cầu mong quốc thái dân an, đồng thời tôn vinh giá trị văn hóa dân gian đặc sắc của vùng Hương Sơn.

Phần lễ gồm các nghi thức trang trọng như lễ khai hội, dâng hương, rước lễ, thiền định tại các điểm linh thiêng như chùa Thiên Trù, động Hương Tích và suối Giải Oan. Bên cạnh đó, phần hội là sân chơi văn hóa sống động với các hoạt động dân gian truyền thống như hát chèo, hát chầu văn, múa rối nước, kéo co, đập niêu hay đấu vật, đem lại không khí vui tươi, náo nhiệt cho du khách.

>>> Xem thêm: Khám phá nhà hát Opera Sydney – Biểu tượng kiến trúc độc đáo của Úc

Chọn thời gian thích hợp đi du lịch Chùa Hương

Tùy vào mục đích của chuyến đi lễ Phật, vãn cảnh hay trải nghiệm lễ hội bạn có thể lựa chọn thời điểm sau:

• Tháng Giêng – Tháng 2 âm lịch: Đây là mùa lễ hội nhộn nhịp nhất, đông vui, không khí vừa linh thiêng vừa sôi động.
• Tháng 3 âm lịch: Lúc hoa gạo nở rực bên suối Yến, cảnh quan nên thơ, thời tiết mát mẻ, lý tưởng cho những ai muốn hòa mình vào thiên nhiên và vãn cảnh.
• Tháng 9 – Tháng 12 âm lịch: Không gian chùa Hương trở nên thanh tịnh, thích hợp cho những hành trình tìm sự yên bình và tĩnh lặng.

Lựa chọn phương tiện di chuyển đến Chùa Hương

Du khách có thể đến Chùa Hương bằng nhiều cách:

• Xe máy: Phù hợp với những người thích tự do, khám phá, thời gian di chuyển khoảng 2 giờ 30 phút.
• Ô tô riêng: Thích hợp cho gia đình, di chuyển nhanh hơn, khoảng 1 giờ 30 phút.
• Xe buýt: Tuyến 211 từ Mỹ Đình đến Tế Tiêu, sau đó tiếp tục đi xe ôm vào bến Đục.
• Đi tour trọn gói: Bao gồm vé tham quan, vé thuyền và hướng dẫn viên, thuận tiện cho du khách muốn an tâm và tiết kiệm thời gian.

Với du khách từ miền Trung hoặc miền Nam, máy bay đến Hà Nội là cách nhanh nhất, sau đó tiếp tục hành trình bằng ô tô hoặc xe máy.

Khám phá các điểm tham quan nổi bật gần Chùa Hương

Trong khi chùa Một Cột là biểu tượng thiêng liêng giữa trung tâm Hà Nội, chuyến du lịch Chùa Hương lại đem đến trải nghiệm gắn kết tâm linh với thiên nhiên tuyệt đẹp. Hãy cùng theo dõi từng điểm dừng chân trong hành trình chiêm bái và vãn cảnh:

Bến Đục

Bến Đục là nơi du khách mua vé và bắt đầu hành trình trên thuyền dọc theo dòng suối Yến. Dòng nước trong xanh uốn lượn quanh những ngọn núi trập trùng tạo nên khung cảnh nên thơ, đã truyền cảm hứng cho nhiều thi nhân và văn sĩ viết nên những áng thơ ca ngợi đất Phật.

Suối Yến

Suối Yến dài khoảng 4km, chảy quanh những cánh đồng và núi non. Mỗi mùa, cảnh quan hai bên bờ lại khoác lên mình một sắc thái riêng: mùa xuân rực rỡ hoa gạo đỏ, mùa hè xanh mượt màu lúa và cây cối. Đi dọc suối, du khách sẽ chiêm ngưỡng những đồng lúa trải dài, núi Phượng Hoàng, núi Đôi Chèo uốn lượn như con trăn khổng lồ, bên cạnh là núi Ngũ Nhạc và đền Trình nơi du khách thắp nén hương cầu bình an trước khi tiếp tục hành trình.

Đền Trình

Cách bến Đục khoảng 500m, đền Trình nằm dưới chân núi Ngũ Nhạc, thờ tướng Tư Mã vị thần có công giúp vua Hùng bảo vệ bờ cõi. Qua nhiều biến cố lịch sử, đền từng bị hư hại nhưng đã được trùng tu vào năm 1992, vẫn giữ nguyên nét uy nghiêm. Truyền thống “trình diện” tại đền trước khi vào sâu trong quần thể thể hiện lòng thành kính và mong cầu may mắn cho chuyến vãn cảnh.

Chùa Thiên Trù

Chùa Thiên Trù là điểm mở đầu cho hành trình tham quan và lễ hội Chùa Hương hàng năm, xây từ cuối thế kỷ XV. Ngôi chùa thiết kế theo “Ngũ môn tam cấp” với ba sân liên tiếp, Tam quan, gác chuông và gác trống tạo bố cục cân đối. Nội điện gồm Tam Bảo, nhà thờ Tổ, điện Thánh Mẫu, gác tàng thư nối liền bằng lối đi lát đá, trong đó còn có Bảo tháp Viên Công tưởng nhớ Hòa thượng Viên Công.

Động Hương Tích

Động Hương Tích cách chùa Thiên Trù 2km, ở độ cao 390m. Quãng đường leo núi có nhiều đoạn dốc, nhưng khi tới động, du khách sẽ thấy bốn chữ “Hương Tích động môn” và 120 bậc thang dẫn vào lòng núi. Tượng Quan Âm trang nghiêm ở trung tâm, xung quanh là thạch nhũ đa dạng, tượng trưng “đường lên trời” và “lối xuống âm phủ”, mang nhiều ý nghĩa tâm linh.

Động Long Vân

Xuất phát từ bến Long Vân, chỉ cần đi bộ khoảng 150m là bạn sẽ đến chùa Long Vân. Tiếp tục theo con đường mòn phía sau chùa, du khách sẽ tới Động Long Vân nơi có cửa động khắc ba chữ Hán “Long Vân Động”. Bên trong động, một Tam Bảo nhỏ thờ Phật hiện lên trong không gian yên tĩnh. Đặc biệt, hang sâu bên trong, gọi là Động Âm, được tạo nên từ những khối đá có hình thù kỳ lạ, mang đến cảm giác huyền bí, lý tưởng cho những ai thích khám phá.

Động Tuyết Sơn

Nằm giữa lưng chừng núi, Động Tuyết Sơn mở ra một bức tranh thiên nhiên bình dị với ruộng đồng và dòng suối uốn lượn phía dưới. Con đường dẫn lên động hơi gập ghềnh, nhưng cảnh sắc hai bên lại vô cùng thơ mộng, đặc biệt vào mùa xuân khi hoa mơ nở trắng cả lối đi. Bên trong động, những nhũ đá tự nhiên hình thành thành các mảng đá cuộn tròn, tạo hình giống ổ rồng bí ẩn. Động chia làm hai nhánh chính:

• Tam Bảo: Nơi thờ Phật, nổi bật với nhũ đá lớn hình cây Trường Tuyết. Trên vách đá còn khắc hình Quận chúa Ngọc Hương, với nét mặt mềm mại và hiền từ.
• Điện thờ Mẫu: Nơi đây thờ các tượng cô, cậu bằng đá, giản dị nhưng trang nghiêm, tạo nên không gian linh thiêng và trang trọng, mang đậm nét văn hóa tín ngưỡng dân gian.

Chùa Giải Oan

Chùa Giải Oan tọa lạc trên sườn núi Long Tuyền, cách động Hương Tích khoảng 2,5km. Khuôn viên chùa gồm chính điện, Am Từ Vân, tòa Tam Bảo bên phải và Am Phật Tích bên trái. Trong Am, dấu chân Phật Bà được in trên tảng đá lớn, bên cạnh là dải đá kéo xuống suối, như một dòng thác nhỏ giữa rừng núi. Dưới chân chùa, suối Giải Oan chia thành chín khe nước nhỏ, vào mùa mưa, dòng nước róc rách vang lên như bản nhạc thanh bình, hòa quyện với khung cảnh thiên nhiên.

>>> Xem thêm: Đảo Bình Ba ở đâu và những điều thú vị không thể bỏ lỡ khi đến thăm

Chuẩn bị lễ vật khi đến du lịch chùa Hương

Một số mâm lễ phổ biến mà du khách thường dâng:

• Lễ chay: Hương, hoa tươi, đèn, trà, trái cây, xôi chè, dâng tại ban thờ Phật, Bồ Tát hoặc Thánh Mẫu.
• Lễ đồ sống: 5 quả trứng vịt trên đĩa muối gạo, 2 quả trứng gà trong cốc nhỏ, 1 miếng thịt lợn sống khía thành 5 phần nhưng không tách rời, dâng tại ban Công Đồng thờ Ngũ Hổ, Bạch Xà, Thanh Xà.
• Lễ mặn: Gà luộc, chân giò, giò, chả, xôi, rượu, dâng tại ban Công Đồng hoặc ban Ngũ Vị Tôn Ông.
• Cỗ mặn Sơn Trang: Cua, ốc, lươn, ớt, chanh, rượu nếp, xôi chè (mỗi thứ 15 cái tượng trưng cho 15 vị thần), dâng tại ban Sơn Trang, nơi thờ nữ thần núi rừng.
• Lễ Thành Hoàng: Chân giò, xôi, tiền vàng, dâng tại đình làng hoặc đền thờ Thành Hoàng bản địa.
• Lễ Cô, Cậu: Hoa quả, gương, lược và các vật tượng trưng cho trẻ nhỏ.

Ẩm thực ngon đặc trưng khi du lịch Chùa Hương

Ngoài việc chiêm ngưỡng cảnh đẹp và tham gia lễ phật, du khách còn có cơ hội thưởng thức các món ăn dân dã nhưng rất đậm chất vùng Hương Sơn.

• Chè lam Chùa Hương: Món chè lam nổi tiếng với vị ngọt dịu, mềm dẻo của bột nếp, hòa cùng mạch nha, gừng và lạc rang, mang đến hương vị truyền thống khó quên.
• Bánh củ mài ngũ cốc: Sở hữu màu nâu nhạt tự nhiên, bánh giòn thơm, kết hợp nhiều loại ngũ cốc bổ dưỡng và củ mài bùi bùi, là món ăn vặt hấp dẫn.
• Mơ Chùa Hương: Quả mơ với vỏ mỏng, thịt dày, chua nhẹ và hương thơm tự nhiên, có thể thưởng thức tươi hoặc chế biến thành rượu ngâm, siro, hay mơ muối.

Những món đặc sản này không chỉ ngon miệng mà còn mang đậm dấu ấn văn hóa địa phương, trở thành lựa chọn lý tưởng để làm quà lưu niệm sau chuyến hành trình khám phá Chùa Hương.

Một số điều cần lưu ý khi du lịch Chùa Hương

Để hành trình thoải mái và an toàn, du khách nên chuẩn bị:

• Quần áo kín đáo, phù hợp với không gian tôn nghiêm, giày thể thao hoặc giày leo núi để thuận tiện di chuyển.
• Thể lực tốt, nhất là nếu đi bộ nhiều vì đường lên núi có các đoạn dốc và bậc đá.
• Nước uống, đồ ăn nhẹ, nón, kem chống nắng, tiền mặt vừa đủ, điện thoại/máy ảnh sạc đầy. Hành trình khám phá có thể kéo dài từ sáng tới chiều, với nhiều điểm tham quan và thời tiết thay đổi.

Tổng kết

Chùa Hương không chỉ là điểm đến tâm linh nổi tiếng mà còn là nơi trải nghiệm vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ, yên bình của núi non và suối nước. Với hướng dẫn chi tiết từ A đến Z, từ kinh nghiệm di chuyển, tham quan các hang động, đền chùa đến những mẹo nhỏ giúp chuyến đi thuận lợi, bạn đã có trong tay hành trang hoàn hảo để khám phá trọn vẹn chuyến du lịch Chùa Hương. Hãy lên kế hoạch, chuẩn bị kỹ lưỡng và tận hưởng từng khoảnh khắc tại vùng đất linh thiêng này, chắc chắn đây sẽ là một chuyến du lịch đầy ý nghĩa và khó quên.